فلش بک

فلش بک یکی از مهم‌ترین چالش‌های ایمنی در فرآیندهای جوشکاری و برشکاری است که به بازگشت شعله یا گاز به سمت منبع تامین اشاره دارد. این پدیده در صورت وقوع می‌تواند منجر به انفجار، آسیب جدی تجهیزات و حتی خطرات جانی شود. ابزارهای ممانعت کننده فلش بک به عنوان یکی از موثرین‌ترین راه‌حل‌ها برای جلوگیری از این پدیده طراحی شده‌اند. حال اهمیت این تجهیزات و نقش حیاتی آن‌ها در حفظ سیستم‌های گازی را بررسی خواهیم کرد.

ابزار فلش بک در جوشکاری به دستگاه‌ها یا تجهیزاتی اطلاق می‌شود که برای جلوگیری از وقوع پدیده فلش بک طراحی شده‌اند. این ابزارها به طور خاص برای ایمنی در فرآیند جوشکاری گاز اکسیژن و استیلن یا سایر گازهای قابل اشتعال استفاده می‌شوند. ابزار فلش بک معمولاً شامل موارد زیر است:

1. شیرهای ضد فلش بک: این شیرها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت برگشت شعله، جریان گاز را قطع کنند. این امر از ورود شعله به داخل سیستم و ایجاد خطر جلوگیری می‌کند.
2. فیلترهای ضد فلش بک: این فیلترها نیز به عنوان یک مانع عمل می‌کنند و از برگشت شعله به داخل لوله‌ها و تجهیزات جلوگیری می‌کنند.
3. نازل‌های جوشکاری با طراحی خاص: برخی نازل‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که احتمال وقوع فلش بک را کاهش دهند و ایمنی بیشتری را فراهم کنند.
4. سیستم‌های هشداردهنده: برخی از تجهیزات مدرن ممکن است دارای سیستم‌های هشداردهنده باشند که در صورت بروز شرایط خطرناک، کاربر را مطلع می‌کنند.

فلش بک چیست و علل وقوع آن چه چیزی است؟

فلش بک یک پدیده خطرناک سیستم‌های گازی می‌باشد که طی آن جریان مشتعل از محل احتراق مانند مشعل به سمت منبع گازی باز می‌گردد. این اتفاق معمولا در فرآیندهای جوشکاری یا برشکاری که از گازهای اشتعال‌زا مانند اکسیژن، استیلن یا پروپان استفاده می‌شود رخ می‌دهد. این بازگشت سریع و غیرقابل کنترل شعله نیازمند پیشگیری و ایمنی دقیق است. علل وقوع این پدیده:

• عدم تنظیم صحیح فشار گازها: عدم تعادل فشار گازها مخصوصا گازهای اکسیژن و سوخت یکی از عوامل اصلی وقوع فلش بک است. 
• انسداد مسیر گاز: وجود انسداد یا محدودیت داخل جریان گاز می‌تواند سبب فلش بک گردد.
• خاموش شدن ناگهانی شعله: اگر شعله به دلایلی مانند برخورد باد یا افت فشار خاموش شود احتمال فلش بک شعله وجود دارد.
• خرابی تجهیزات ایمنی: استفاده نکردن یا خرابی ممانعت کننده فلش بک که وظیفه اصلی آن جلوگیری از بازگشت شعله است می‌تواند وقوع آن را تسهیل کند.
• کاهش سرعت جریان گاز: سرعت جریان گاز باید گونه‌ای باشد که از عبور شعله داخل لوله‌ها جلوگیری کند.

تنظیم دقیق فشار گازها برای جلوگیری از جریان معکوس الزامی است.

ممانعت کننده فلش بک چطور ابزاری است و چند نوع دارد؟

ممانعت کننده فلش بک یکی از تجهیزات حیاتی سیستم‌های گازی است که وظیفه آن جلوگیری از بازگشت شعله یا گاز به منبع می‌باشد. این پدیده می‌تواند سبب آسیب جدی، انفجار یا حتی تلفات جانی شود بنابراین ممانعت کننده فلش بک طبق استاندارد‌های بین‌المللی ایمنی اجباری است. این دستگاه توسط مواد خاصی گرمای شعله را جذب می‌کند و در صورت تشخیص بازگشت گاز جریان آن را قطع می‌کند. اجازه می‌دهد تا جریان به یک سو باشد و مانع برگشت آن شود. حال انواع این ابزار را بررسی می‌کنیم:

1. دو سر شیلنگ: در دو سر شیلنگ نصب می‌شود تا مانع نفوذ جریان داخل شیلنگ همچنین آسیب ساختاری آن گردد. 
2. پشت دسته مشعل: این فلش بک قسمت پشت دسته مشعل نصب می‌شود تا اگر جریان بازگشت خورد ورود آن داخل سیستم مشعل مسدود شود. 
3. مانومتر: فلش بک روی مانومتر نصب می‌گردد. مانع ورود جریان داغ داخل سیلندر می‌گردد این موضوع می‌تواند باعث انفجار سیلندر گردد.
4. رگلاتور: این فلش بک روی رگلاتور نصب می‌گردد برای محیط‌های با خطر بالا یا گازهای تحت فشار زیاد مناسب است.
5. سوپاپ یک طرفه: ساده‌ترین طراحی ممانعت کننده فلش بک می‌باشد. مناسب سیستم‌هایی با خطر پایین‌تر می‌باشد.
6. سیستم‌های فشار بالا: این فلش بک برای سیستم‌هایی طراحی شده‌اند که با فشار یا دمای بسیار بالا کار می‌کنند.
7. مکانیکی: توسط مکانیزم مکانیکی مانند سوپاپ‌های یک طرفه یا توری فلزی بکار می‌روند.
8. ترکیبی: ترکیبی از تکنولوژی‌های مکانیکی و حرارتی جهت افزایش ایمنی همچنین کارایی بکار می‌روند.

پیامدهای خطرناک فلش بک چیست؟

خطرات جانی:

• سوختگی شدید: فلش بک می‌تواند سبب سوختگی درجه دو یا سه گردد.
• انفجار: اگر شعله به سیلندر گاز برسد احتمال وقوع انفجار همچنین مرگ‌ومیر وجود دارد.
• آسیب شنوایی: صدای ناگهانی فلش بک می‌تواند سبب آسیب به شنوایی شود.

خسارت: 

• خرابی شیلنگ: گرما می‌تواند شیلنگ‌های گازی را ذوب کند.
• خرابی رگلاتور: حرارت غیر طبیعی فلش بک این قطعات را تخریب می‌کند.

خطرات محیطی:

• آتش سوزی محیط: اگر انفجار رخ دهد امکانش گسترش آتش داخل محیط وجود دارد.
• آسیب به دیگر تجهیزات: گسترش شعله یا انفجار امکان دارد دستگاه‌ها یا تجهیزات دیگر را خراب کند.

نکات مهم برای انتخاب فلش بک مناسب چیست؟

1. سازگاری با گاز مورد استفاده:
   هر ممانعت کننده فلش بک باید با نوع گاز (اکسیژن، استیلن، پروپان، گاز طبیعی) سازگار باشد زیرا گازهای مختلف نیازمند طراحی‌های ویژه برای جلوگیری از واکنش شیمیایی ناخواسته هستند.
2. تحمل فشار و دما:
   ابزار فلش بک باید فشار کاری سیستم‌ را تحمل کند تا عملکرد صحیحی برای دماهای بالا داشته باشد.
3. نوع و محل نصب:
   انتخاب محل نصب (روی مشعل، شیلنگ، مانومتر) وابسته شرایط کاری است. 
4. استانداردها:
   انتخاب تجهیزات دارای تاییدیه‌های بین‌المللی مانند EN یا ISO همچنین ANSI الزامی می‌باشد زیرا محصولات غیراستاندارد ایمنی کافی ندارند.

پیشگیری خطرات ناشی از فلش‌ بک در سیستم‌های جوشکاری گازی مستلزم استفاده تجهیزات ایمن، رعایت اصول فنی همچین انتخاب ممانعت‌کننده مناسب است. برای دسترسی به ابزارهای فلش‌بک باکیفیت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی می‌توانید با اطمینان کامل از ابزارز خرید کنید و در کار خود ایمنی و آرامش را تجربه کنید.